Na scenu naive Janoš Mesaroš stupa početkom šezdesetih godina prošlog veka. Mladi i talentovani umetnik tada postaje član grupe naivnih umetnika „Selo“, koju je u Novom Bečeju osnovao Dragiša Bunjevački. Uz Bunjevačkog, jednog od najznačajnijih predstavnika naive u nas, stvarali su i Milica i Milivoj Mirić, Svetozar Kiselički, Tivadar Košut i Janoš Mesaroš.
Ova činjenica od presudnog je značaja za razumevanje Mesaroševih ranih radova. On nije sledio koncepcijske pravce modernih „škola“ ili „krugova“ naive, već je, kako je zapisala Koviljka Smiljković, na njega presudno uticao Bunjevački „više svojim stavom i odnosom prema životu i umetnosti, nego u formiranju njegovog likovnog identiteta“. U prvim radovima Mesaroša jasno se prepoznaje težnja da motivima zabeleži scene svakodnevnog seoskog života, ali i da pronađe ravnotežu između sadržaja i forme, kako bi izgradio sopstveni likovni izraz.
Krajem sedamdesetih i početkom osamdesetih godina, u njegovom opusu javljaju se osobeni motivi vojvođanskih pejzaža. Fragmenti ravnice, poput isečaka travnatog i cvetnog tla, uzdižu se u nebo nalik letećim čilimima. U tim slikama pejzaž postaje simbol „čiste“ i sačuvane lepote prirode. Na osoben i poetičan način, Mesaroš stvara apoteozu vojvođanske ravnice. Njegova dela odišu suptilnim nadrealizmom i posebnom jasnoćom prikaza, a čist i zvonki kolorit doprinosi prepoznatljivoj atmosferi njegovog slikarstva.
Umetnikova dela, nastala krajem 20. i početkom 21. veka, dobijaju i šire značenje. U njima se prepoznaje svest o ekološkim izazovima i potrebi zaštite prirode, ali i dublje metaforičke poruke. Fragmenti pejzaža mogu se tumačiti i kao nagoveštaji rascepa, razdvajanja i udaljavanja – sudbinskih događaja koji su obeležili društvo. Ove vizije, u svojoj idiličnosti, prizivaju i filmske slike poput završnih scena Kusturičinog „Undergrounda“.
U Mesaroševom stvaralaštvu trajno je prisutna i simbolička tema konja – neraskidivo vezana za vojvođansku ravnicu i život sela. Konj u njegovim slikama nije samo figura: on se uzdiže u nebo, nadvija nad salašima, nosi kola nalik Nojevoj barci, a ponekad postaje i stilizovani znak, gotovo zaštitni simbol umetnikovog opusa. U novijim radovima Mesaroš konju daje ulogu izvora vedrine i crtačke virtuoznosti, često dovedene do jezika karikature.
Kao da ovim prizorima želi da oslobodi posmatrače težine sudbinskih tema, nudeći im arkadijsku vedrinu i utočište pred surovom stvarnošću. Možda je u tome sadržano i jedno naivno, ali iskreno verovanje slikarskog zanesenjaka da umetnost može da pruži utehu i nadu.
Komentari