Trgovina Ugarske do polovine 19. veka bila je, prema podacima mađarskog statističara Fenješ Eleka objavljenih 1847. godine, „siromašna i malena". Izuzetak čini Vojvodina i mesta u drugim krajevima u kojima žive Srbi zanatlije i trgovci.
Fenješ ističe Torontalsku županiju za koju kaže:
„Torontal je u sadašnjosti (misli na 1846. godinu - primedba LM) najrazvijenija, najbogatija županija naše otadžbine; tu se mogu videti najlepša i najimućnija mesta u celoj državi. Zanatlije su po varošima brojne. I trgovina Torontala je od vrlo velike važnosti, koju podstiče Tisa, Moriš i Begej..."
Zvuči pomalo neverovatno, da su Srbi izbegli u te krajeve uspeli da ekonomski toliko ojačaju u odnosu na mnogobrojnije Mađare i mađarske plemiće u čijim rukama se nalazio pretežni deo zemlje. Ako se međutim, zna, da je mađarskim plemićima bilo ispod dostojanstva da se bave trgovinom i zanatstvom, a jobbagyi (kmetovi) nisu imali materijalna sredstva, a uz to bili su zavisni i u vlasti plemića vlasnika zemlje, onda je jasno da se neko drugi morao baviti tim poslovima.
Nasuprot Mađarima, Srbi, zajedno sa Cincarima i Grcima, bili su vrlo spretni i prilježni tim zanimanjima. Grci i Cincari, s obzirom na malu brojnost u pojedinim mestima, nisu mogli organizovati svoj društveni i kulturni život, bili su upućeni na Srbe, jer su iste vere i međusobno se ženili i udavali, pa je tako asimilacija ovih vršena spontano i bez ikavke prinude.
Pored toga, treba imati u vidu da Srbi, u Velikoj seobi 1690. godine pod Arsenijem Čarnojevićem, nisu bili, kako piše Skerlić:
„... gomila gladnih i golih seljaka i pastira, no je među njima bilo trgovaca i zanatlija, koji su u novu otadžbinu doneli ne samo novaca, no i umešnosti, stručnih znanja i organizacione zanatske kooperacije. Taj elemenat, spojio se sa ranije naseljenim Srbima koji su uveliko i odavno bili ušli u zanate i trgovinu, asimilirajući jednoverne Grke i Cincare stvorio je onu solidnu gradjansku klasu srpsku... "
Srpsko plemstvo u Ugarskoj bilo je malobrojno, a i taj broj se odrođavao od svog naroda, nastojeći da prikrije svoje plebejsko poreklo, menjali su veru pa i prezimena.
Srećna okonost je bila da je broj građanstva među Srbima, posebno trgovaca bio veliki, uz to i bogat, te se mogao nametnuti i kao nosilac kulture i opšteg napretka u srpskom društvu. Njihovu ulogu u razvoju kulture Skerlić prikazuje ovako:
„Seljaštvo je bilo podloga, oslonac i rezervna snaga, a građanstvo kao vod predstavnik i nosilac narodnih ideja i narodne kulture."
Značajni uticaj na razvoj trgovine u Vojvodini imao je i njen političko-geografski položaj. On je pružao povoljne uslove za razvoj međunarodne trgovine između Austrije i Ugarske sa Turskom i Srbijom. Zatim saobraćajne mogućnosti, u vreme kada nije bilo sigurnih suvozemnih puteva, pružale su reke.
Razvoju trgovine posebno je doprineo povoljan trgovinski ugovor koji je Austrija potpisala sa Turskom na osnovu odredbe člana 13 Požarevačkog mira, po kome trgovci obe zemlje mogu nesmetano trgovati u zemlji druge strane uz punu zaštitu i pomoć njenih vlasti, uz jedini uslov da plate taksu. Predviđeni su i konzuli u Turskoj koji su se brinuli za razvoj trgovine i njenu potpunu bezbednost, kao i pasoške olakšice za austrijske trgovce. Austrijski trgovci uživali su ista prava, a možda i veća nego domaći trgovci. Odredbe ovog člana protezale su se i u Beogradskom ugovoru o miru 1739. godine. Možda bi odredbe ovog člana sa svim njegovim povlasticama ostale neiskorišćene da se prilikom velike seobe pod Čarnojevićem nije preselio imućni narod iz Srbije.
Svakako je ogroman uticaj, na razvoj trgovine u ovim krajevima imala domaća proizvodnja poljoprivrednih proizvoda i zanatstva, pri čemu je izvoz poljoprivrednih proizvoda bio vrlo značajan.
U poglavlju Uloga rečnog brodarstva u razvoju Novog Bečeja iznete su ocene i prikaz mađarskog statističara Fenješ Eleka, koji u Geografskom rečniku Mađarske piše da je Novi Bečej bio „najveće mesto trgovine žitom u celoj monarhiji..."
