Jugoslovenska narodna armija (JNA) je tokom 1970-ih, posebno oko 1979. godine, imala status jedne od najorganizovanijih i najopremljenijih armija u regionu, sa ciljem očuvanja teritorijalnog integriteta i nezavisnosti SFR Jugoslavije. Njena struktura, strategija i organizacija zasnivali su se na principima „opštenarodne odbrane“, a temeljni cilj bio je sprečavanje napada spolja i osiguranje jedinstva zemlje. U ovom periodu, JNA je brojala oko 270.000 aktivnih vojnika, dok je mobilizacijom rezervista ta brojka mogla značajno da se poveća.
Organizacija i struktura
JNA se sastojala od tri glavne grane: Kopnene vojske, Ratne mornarice i Ratnog vazduhoplovstva i protivvazdušne odbrane. Glavni komandni centar nalazio se u Beogradu, odakle je rukovodstvo donelo ključne odluke o strategijama odbrane i planovima delovanja. Struktura armije bila je prilagođena teritorijalnoj odbrani, sa velikim naglaskom na spremnost lokalnih jedinica da reaguju na potencijalne napade, što je uključivalo obučavanje civilnog stanovništva i uspostavljanje rezervnih formacija.
Kopnena vojska bila je najbrojnija grana, sa širokim spektrom pešadijskih, mehanizovanih i oklopnih jedinica, dok je Ratna mornarica imala zadatak da čuva obalu Jadranskog mora i osigura pomorsku granicu. Ratno vazduhoplovstvo bilo je odgovorno za vazdušnu odbranu, a posebno je bilo značajno zbog mogućnosti brzog reagovanja na potencijalne napade.
Opremljenost i tehnologija
JNA je bila solidno opremljena za svoje vreme, sa značajnom količinom naoružanja proizvedenog u domaćim fabrikama kao što su „Zastava“ i „Crvena Zastava“, ali i sa određenom količinom uvezene opreme, pre svega iz Sovjetskog Saveza. Naoružanje je obuhvatalo sve od pešadijskog oružja, poput pušaka M70 i pištolja M57, do oklopnih vozila, artiljerije i vazduhoplova. Najpoznatiji modeli tenkova u ovom periodu bili su T-55, kao i domaći M-84, koji je tek bio uveden u naoružanje, iako će punu primenu doživeti tek kasnije.
U pogledu vazduhoplovstva, JNA je imala flotu koja je obuhvatala raznovrsne modele, među kojima su Mig-21 i Mig-23, kao i domaće avione G-2 Galeb i J-21 Jastreb. Vazduhoplovna snaga je bila opremljena za izvršavanje kompleksnih zadataka, uključujući izviđanje, bombardovanje i odbranu vazdušnog prostora.
Snaga i brojnost
JNA je bila među najbrojnijim vojskama u Evropi tog perioda. Osim 270.000 aktivnih pripadnika, postojala je i razvijena mreža rezervista koji su mogli biti mobilisani u slučaju potrebe, čime se broj pripadnika JNA u kriznim situacijama značajno povećavao. Sistem obuke bio je intenzivan, a svaki građanin je bio podvrgnut obaveznom vojnom roku koji je trajao između 12 i 18 meseci, zavisno od roda službe.
Društveni značaj i uloga
JNA je bila više od vojne institucije – imala je i veliki društveni i politički značaj. Vojna obuka i služenje vojnog roka smatrani su obaveznim za sve muškarce, čime se stvarala jaka povezanost među različitim etničkim grupama, pošto su mladići iz svih krajeva Jugoslavije služili zajedno. Vojna disciplina, ideološka obuka i proklamovanje „bratstva i jedinstva“ doprineli su stvaranju osećaja jedinstva i pripadnosti socijalističkom društvu.
Međunarodni položaj
JNA je uživala poštovanje kao ozbiljna vojna sila i kao nezavisna armija koja je nastojala da se ne uključi direktno u blokovsku podelu između NATO-a i Varšavskog pakta. Jugoslavija je bila članica Pokreta nesvrstanih zemalja, što je značilo da se JNA pripremala za odbranu bez oslanjanja na bilo koji strani vojni savez, što je i dodatno pojačavalo njen značaj i uticalo na vojnu doktrinu.
Zaključak
Jugoslovenska narodna armija 1979. godine bila je stabilna, dobro opremljena i organizovana sila, oslonjena na koncept opštenarodne odbrane i spremna da brani teritorijalni integritet i nezavisnost zemlje.
Komentari