Krajem 2014. godine Zavod za zaštitu spomenika kulture Zrenjanin započeo je izradu predloga Odluke za utvrđivanje ambijentalne celine centra Novog Bečeja kao Prostorno kulturno-istorijske celine „Centar Novog Bečeja". Nakon obavlјenog istraživačkog rada na valorizovanju svakog pojedinačnog objekta unutar celine, zatim definisanju granica celine, kao i njene zaštićene okoline, rad na pisanju predloga Odluke je u završnoj fazi s obzirom na to da nedostaju tehnički prilozi i potrebna prateća dokumentacija, da bi bila sprovedena zakonska procedura.
Prostorna kulturno-istorijska celina „Centar Novog Bečeja" nastala je kao rezultat intenzivnijeg razvoja varoši, počevši od kraja XVIII i tokom XIX veka, sve do kraja Prvog svetskog rata. Brzom ekonomskom prosperitetu mesta svakako je doprineo povolјan geografski položaj, blizina reke Tise i plodno obradivo zemlјište u njegovoj okolini. Zahvalјujući razvoju polјoprivrede i izvozu žita rečnim putem u sve veće gradove Srednje Evrope, tadašnjeg Austrijskog carstva, već krajem XVIII, a posebno tokom prve polovine XIX veka, došlo je do procvata trgovine i ubrzanog bogaćenja stanovništva Novog Bečeja. Prosperitet se nastavio i nakon izgradnje železničkih pruga, Segedin-Kikinda-Temišvar, pedesetih godina XIX veka, kao i nešto kasnije, druge pruge, Veliki Bečkerek-Velika Kikinda. Transport robe nije se više obavlјao lađama već sada mnogo bržim i jeftinijim, železničkim putem.
Vredno graditelјsko nasleđe i istorija Novog Bečeja koja važnije događaje beleži od kraja XVIII veka, nakon prodaje kameralnih dobara, kada je novobečejski spahiluk 1782. godine kupio trgovac Pavle Hadžimihajlo, primer je jasno definisanog duhovnog, prosvetnog i kulturnog prostora jedne višenacionalne sredine i želјe Srba, Mađara, Nemaca i Jevreja za očuvanje nacionalnog, verskog i kulturnog identiteta svojih zajednica i uvek prisutnih nastojanja da se ne zaostaje za bogatijom i razvijenijom evropskom sredinom i graditelјskom tradicijom.
Pored društveno-istorijskih i urbanističkih vrednosti posebno je potrebno naglasiti važnost prirodnog okruženja i blizinu reke Tise na čiju obalu se neposredno i nadovezuje zaštićena ambijentalna celina. Ako je u prošlosti rečni trgovački saobraćaj umnogome uticao na prosperitet i razvoj ove celine, danas bi to mogli biti turističko-ugostitelјski i sportsko rekreativni sadržaji koji bi svakako doprineli ponovnom oživlјavanju rečnog saobraćaja, kao i budućem održivom razvoju ovoga mesta.
Kuće u glavnoj Ulici maršala Tita, Trgu slobode i Ulici Žarka Zrenjanina koje čine okosnicu ambijentalne celine centra Novog Bečeja, uglavnom su jednospratne stambeno-poslovne zgrade, podignute tokom XIX veka do Prvog svetskog rata, sa očuvanim autentičnim izgledom, uličnom regulacijom i parcelacijom. Sagrađene su u stilu akademizma ili secesije, tada vladajućim umetničkim pravcima u Evropi. Najpoznatije su: Šlezingerova palata, Tursko-bečejska štedionica, gvožđarska radnja Huga Rihtera, Maletićeva banka, stari hotel “Jadran" („Rojal") i hotel „Vojvodina", Župni dvor, kuća spahije Kostovića, Građanska škola sa fiskulturnom salom (danas OŠ Miloje Čiplić), Harkovski institut (danas Srednja škola „Ivo Lola Ribar") i mnoge druge.
Unutar granice kulturno-istorijske celine ima dvanaest građevina od posebne vrednosti, devetnaest objekata od vrednosti i dva od vrednosti u zaštićenoj okolini.
Na krilima romantičarskog duha koji se krajem XVIII i početkom XIX veka pojavio skoro u celoj Evropi, zahvativši i Srbe na današnjoj teritoriji AP Vojvodine, započeo je da jača nacionalni zanos i kulturni napredak stanovnika Novog Bečeja. U takvim uslovima pozorišne predstave postale su sinonim borbe u prenošenju naprednih misli i ideja. U Novom Bečeju, Antonije Brežovski, osnovao je 1830. godine prvu Diletantsku pozorišnu družinu.
Ipak, najveći dometu renomiranim inostranim pozorištima onoga doba postigao je Joca Savić (1847-1915) iz Novog Bečeja, koji je bio glumac, šekspirolog, veliki pozorišni pedagog i publicista u Beču, Vajmaru, Manhajmu i Minhenu.
Među značajnije Novobečejce ubrajaju se još i Ognjeslav Kostović (1851-1916), poznati pronalazač i naučnik iz oblasti tehničkih nauka, čiji se pronalasci mogu svrstati odmah iza pronalazaka Niu kole Tesle i Mihajla Pupina.
